Hoe ik Amerikaanse COVID-slachtoffers een plek gaf op Wikidata

Vijf jaar geleden begon de COVID-pandemie in Nederland, iets wat voor de meeste mensen al lang uit de achteruitspiegel is verdwenen. Zoals ik eerder schreef, houd ik er rekening mee dat her-infectie ernstige gevolgen kan hebben en blijf ik daarom een masker dragen en boosteren. COVID is grotendeels uit het nieuws verdwenen, hoewel er nog steeds wekelijks zo’n 2000 Amerikanen vroegtijdig overlijden aan deze voorkoombare infectieziekte.¹

Tijdens het eerste jaar van de pandemie heb ik geprobeerd het inzichtelijk te maken wat de helft daarvan – 1000 Amerikanen – werkelijk betekent. Wat toen neerkwam op 1% van het totale sterftecijfer, werd op 24 mei 2020 in het New York Times-artikel U.S. Deaths Near 100,000, An Incalculable Loss op de voorpagina belicht. Deze voorpagina had tot doel de omvang en verscheidenheid van de tragedie te tonen. Met datzelfde doel heb ik geprobeerd hier een permanent herdenkingsmonument van te maken, door de gegevens van deze personen toe te voegen aan Wikidata.

Tachtig personen uit deze lijst hebben een eigen Wikipedia-artikel. Ongeveer een kwart van deze artikelen is geschreven nadat ik de gegevens uit het NYT-artikel had geïmporteerd. Zonder deze dataverzameling zouden sommige personen uit deze lijst waarschijnlijk volledig onopgemerkt zijn gebleven. Bij Emma Weigley, weet ik dat bijna zeker. Het artikel over Sterling Maddox, lid van het Maryland House of Delegates van ’70-’74, werd door mijzelf geschreven.

Visualisaties van de verzamelde data

Het voornaamste doel van Wikidata is het verbinden van alle taalversies van Wikipedia. Om dit mogelijk te maken, heeft dit project de bescheiden taak een datamodel te zijn waarin alle concepten in de wereld met elkaar verbonden zijn. Het legt namelijk ook directe relaties tussen concepten, zoals een persoon en diens nationaliteit. In dat weefsel zal deze groep altijd bewaard blijven.

Door net als de New York Times de website Legacy.com te scrapen heb ik bij 62% aan deze personen een geboorteplaats kunnen toevoegen:

Het lezen van individuele overlijdensberichten leidde tot gedetailleerde aanvullingen. Bijvoorbeeld, bij 85 personen is nu een foto aanwezig, vaak afkomstig uit High School-fotojaarboeken. Soms moest het item over deze school nog aangemaakt worden. Meestal kan ik de gegevens over een persoon in ongeveer een kwartiertje omzetten in een datamodel, maar als het item over de school waar iemand heeft gezeten of de begraafplaats waar die begraven ligt nog niet in Wikidata bestaat, kan dat best oplopen.

Tot nu toe is bij 66 individuen gedocumenteerd waar ze begraven liggen.

Bijna 1% was zo’n trouwe fan van een sportteam dat dit in het overlijdensbericht werd genoemd.

Voor sommige personen heb ik zelfs fysieke kenmerken zoals lichaamslengte kunnen vastleggen. De langste persoon in deze set waarvan de lengte gedocumenteerd is, is de 203 cm (6’8″) Cedric Dixon (Q95887469), een New Yorkse rechercheur die op 48-jarige leeftijd is overleden. De kunstenares Geraldine Marie McGovern (Q95889730) is met 147 cm (4’10”) de kleinste.² Tot nu toe heb ik ook bij ongeveer 1% kunnen toevoegen dat ze een instrument konden bespelen. Meestal is dat “de menselijke stem”, omdat je dit kan afleiden aan het lidmaatschap van een kerkkoor. De 90-jarige Pierina D. Borsoi (Q95880258) is daarbij een van de weinige personen waarvan bekend is dat ze de kazoo bespeelde.

Bij 70% is inmiddels een beroep vastgelegd. Dat is bij benadering waarschijnlijk ook het percentage wiens overlijdensbericht ik inmiddels gelezen heb.

Familierelaties

Met Wikidata kan je ook familierelaties documenteren. Daardoor is te achterhalen dat er zeven echtparen op leeftijd in deze set terug te vinden is.³ Het echtpaar Rachel and Jimmy Walters (Q95884422 en Q95884799) had ook een zoon, de 48-jarige Davis Begaye (Q95886894) die in de lijst voorkomt. Alledrie zijn het leden van de Navajo.⁴ De familierelaties die ik heb kunnen vinden tussen personen in deze set en personen in Wikipedia zijn ook terug te vinden in het Wikipedia-artikel over dit NYT-artikel, dat hoofdzakelijk door mij geschreven is.

Bij het vastleggen van iemands achternaam kun je bij vrouwen een qualifier toevoegen om aan te geven of het een meisjes- of aangetrouwde naam betreft. Als een trouwdatum genoemd wordt, voer ik dat in als de startdatum waarop deze aangetrouwde naam in gebruik is genomen. Bij het invoeren viel me niet op dat het overlijdensbericht van ziekenhuisvrijwilliger Beverly J. Collins (Q95883663) waarschijnlijk onjuist is. Daarin wordt vermeld dat een 55-jarig huwelijk in 2003 ten einde kwam toen haar echtgenoot overleed. Aangezien Beverly in 1936 is geboren, zou dat betekenen dat ze op 12-jarige leeftijd trouwde.⁵

De vrouw die het recentst een getrouwde naam had aangenomen, was Jermaine Ferro (Q95886781). Zij was net een jaar getrouwd toen zij en haar echtgenoot tijdens een jubileumreis in februari 2020 in aanraking kwamen met het SARS-CoV-2-virus.⁶ Zij was ook de eerste inwoner van Florida die aan het virus overleed.⁷ Tot nu toe heb ik 11 personen in deze set gevonden die in de pers benoemd worden als de eerste persoon die in de staat of county is overleden aan COVID-19.⁸ Ook de allereerste Amerikaan waar dit als doodsoorzaak is vastgesteld wordt genoemd. Dat was de 57-jarige Patricia Dowd (Q95880350), die op 6 februari kwam te overlijden.⁹

Een doorlopend project

Hoewel ik dit project bijna vijf jaar geleden startte, is het nog niet af. Inmiddels werk ik er zelden aan en richt ik me meer op kleinere projecten zoals het datamodel van de “Role Model”-videoclip.

In mijn verslag van Wikimania 2025 leg ik uit hoe je ook zonder technische voorkennis gegevens uit Wikidata kunt opvragen door ChatGPT te vragen een SPARQL-query op te stellen. De leden van deze lijst worden bijeengebracht op basis van het gegeven dat ze allemaal de eigenschap hebben “beschreven door bron” (P1343) = “U.S Deaths Near 100,000, An Incalculable Loss” (Q95431705).

Ik heb de hoop dat uiteindelijk 1% van deze 1% omschreven wordt op Wikipedia voordat de WHO het einde van de COVID-19-pandemie aankondigt. Omdat er momenteel geen maatregelen genomen worden tegen verspreiding, zal dat waarschijnlijk pas gebeuren na de goedkeuring en introductie van een nasaal vaccin.¹⁰Tot die tijd zou ik iedereen willen aanraden een FFP2-masker in het openbaar vervoer te dragen om ernstige schade aan bloedvaten en de hersenen te voorkomen.^{11 12}

Voetnoten

1. Track Covid-19 in the U.S., New York Times opgevraagd 4 maart 2025 ↩︎
2. Personen omschreven in “U.S. deaths Near 100.000, an incalculable loss” bij lengte ↩︎
3. Echtparen in “U.S. deaths Near 100.000, an iincalculable loss” ↩︎
4. ‘It’s heartbreaking’: Navajo Nation family loses parents, brother due to coronavirus Farmington Daily (8 mei 2020) ↩︎
5. Obituary Beverly J. Collins, opgevraagd 4 maart 2025 ↩︎
6. Montoya, Melissa Their love story spans a lifetime, but COVID-19 undid it all News-Press (8 mei 2020) ↩︎
7. Gluck, Frank Gulf Coast Medical Center, site of Florida’s first COVID-19 death, marks one-year anniversary of pandemic News-Press (5 maart 2021) ↩︎
8. People with a “index of” statement and are described in “U.S. deaths Near 100.000, an incalculable loss” ↩︎
9. DeBolt, David; Peele, Thomas Coronavirus: First known victim in U.S. died of “burst” heart, pathologist says The Mercury News (26 april 2020) ↩︎
10. Schneider, Tamara Nasal COVID-19 vaccine halts transmission WashU Medicine (31 juli 2024) ↩︎
11. Gale, Jason What We Know About Covid’s Impact on Your Brain Bloomberg (3 maart 2025) ↩︎
12. Gale, Jason What We’re Learning About Covid’s Scary Impact on Hearts: Prognosis Bloomberg (11 maart 2024) ↩︎